EYT'de son viraj

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu milletvekillerinin deprem bölgesinde olması sebebiyle tüm partilerin ortak kararı ile 28 Şubat’a ertelenmişti. Bugün saat 15.00’da toplanacak TBMM Genel Kurulu öncelikli olarak Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesini görüşecek. EYT’de yaş şartı olmadan emeklilik için son viraja girilirken Genel Kurul onayından geçecek düzenlemenin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önüne gelerek yasalaşması bekleniyor.

EYT NE ZAMAN YASALAŞACAK?

EYT’nin ne zaman çıkacağı konusunda dün AK Parti Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’tan çok net bir açıklama geldi. Elitaş konuya ilişkin, “TBMM 6 Şubat'tan itibaren 21 günlük bir ara verdi. Bölge milletvekillerimiz ve tüm Milletvekillerimiz deprem bölgesinde bulunmak istediler. Onun için TBMM calışmalarına 28 Şubat'a kadar ara verildi. Yarın TBMM Genel Kurulu çalışmalarına başlıyor. İlk gündem maddemiz EYT. Tüm partilerimiz destek verirse EYT ile ilgili 4 maddelik yasa teklifinin görüşmelerine yarın başlar Çarşamba günü de nihayete erdiririz diye düşünüyorum. Genel kurulda EYT sonrası yapılandırma teklifini görüşeceğiz” ifadelerini kullandı.

EYT ŞARTLARI İÇİN DEĞİŞİKLİK BEKLENMİYOR

4 maddeli EYT şartları ile 8 Eylül 1999 öncesi şartları sağlayanlar emekli olacak. Prim günü ve sigortalılık süresi mevcut mevzuattaki gibi kalacak. Buna göre SSK'lı EYT'liler 5000-5975 gün arasında değişen şartlarda emekli olacak. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı mensupları erkeklerde 9000 kadınlarda ise 7200 gün prim şartını tamamlayanlar yaş şartı olmadan emekli olabilecek.

Genel Kurul'da bazı değişikliklerin olabileceği noktasında beklentiler de bulunuyor. Bunların başında da SSK'lılar için kademeli prim şartının 5 bin güne indirilmesi geliyor. Yine kısmi emeklilik için de yaş şartının 8 Eylül 1999 öncesinde olduğu gibi kadınlarda 50 erkeklerde 55 olması isteniyor. Ancak AK Partili kaynaklar içerikte hiçbir değişikliğin olmayacağını ifade ediyor.

DEPREM MADDESİ EKLENEBİLİR

Ancak yaşanan deprem felaketi nedeniyle yasa tasarısına bir madde eklenebileceği de Ankara kulislerinde konuşuluyor. AK Parti kurmaylarına göre EYT'liyken depremde hayatını kaybedenlerin aileleri de bu düzenlemeden yararlanabilecek. EYT'liler gerekli prim gün sayısı ve yılı dolduran ancak yaşının dolmasını bekleyenlerden oluştuğu için herhangi bir yasal düzenlemeye gerek kalmaksızın vefatın kesinleştirilmesinin ardından SGK'da yapılacak işlemler sonucunda yasal hak sahiplerine emekli maaşı bağlanabilecek.

EYT’DE İLK MAAŞ NE ZAMAN YATACAK?

EYT’nin Resmi Gazete’de yayımlandığı günden itibaren, koşulları yerine getirmiş olan kişiler emeklilik dilekçesi verebilecekler. 5510 Sayılı Kanun’a göre, 4A (SSK) ve 4B (BAĞ-KUR) kapsamındaki kişilerden emekli aylığı almaya hak kazananlara, emeklilik dilekçesi verdikleri tarihten sonraki ay başından itibaren aylık bağlanıyor. 4C (Emekli Sandığı) kapsamındaki kişilerden hala görevde olanların aylıkları, yetkili makamdan alınan emekliye sevk onayı üzerine görevleriyle ilişiği kesildiği tarihi takip eden ay başından başlatılıyor. Buna göre, mart ayı içinde emeklilik dilekçesi verenlerin aylıkları 1 Nisan 2023 tarihinden geçerli olmak üzere bağlanacak. Ancak ilk etapta talebin çok yoğun olmasından kaynaklı olarak bir kısım EYT’linin ilk maaş ödemelerinin bir sonraki aya yani Mayıs’a sarkması da söz konusu.

GERİYE DÖNÜK ÖDEME YOK

Deprem dolayısıyla yasanın geç çıkmasıyla kaybolan hak geri verilebilir. Bu durumda maaşların yine daha önce açıklandığı gibi 1 Mart'tan itibaren başlaması da sağlanabilir. Ancak Ankara kulislerinde böyle bir uygulama yapılmayacağı yönünde konuşmalar olduğu belirtiliyor.

MAAŞLARDA 3 DÖNEM HESABI

EYT yasası çıktıktan sonra yaş şartı dışındaki şartları tamam olanların; örneğin primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 3 dönem üzerinden yapılacak. 1999 yılı öncesi, 1999 yılı - 2008 arası ve 2008'den sonraki dönem olmak üzere 3 ayrı hesaplama söz konusu olacak. Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak. Kişilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, yaş beklerken ödenen fazla primler ve işe ara verip vermemiş olmaları emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak.

BÜYÜME ORANI DA EKLENECEK

Maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak. Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncellemesinde kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak.

EYT PRİM BORÇLARINA YAPILANDIRMA

TBMM gündeminde olan bir diğer yasa tasarısı ise borç yapılandırması ile ilgili. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırmasını içeren taslak ile milyonlarca vatandaşın kamuya olan tüm borçları yapılandırılacak. Ancak yapılandırma sadece borcu olanları değil EYT'lileri de yakından ilgilendiriyor. Prim borcu olduğu için emekli olamayan EYT'liler yapılandırmaya başvurarak borçlarının faizlerini sildirecek, taksite böldürebilecek ve kolay ödemelerle borçtan kurtulup emekli olabilecek.

KREDİ İLE BORÇLANMA İMKÂNI

Yine borçlanma yapmak isteyen EYT'liler bunun sonunda emekli olabilecekse kredi imkanına da kavuşabilecek. Daha önceki yapılandırma yasalarında emekli olabilecek durumdaki sigortalılar için borçlanma miktarları ya da borçları kadar kamu bankaları kredi açmış ve geri ödemeleri emekli maaşından karşılanmıştı. Bu yapılandırma yasası ile de bu imkan getirilirse birçok EYT'li finansman sıkıntısı yüzünden yapamadığı borçlanmasını yapıp emekli olabilecek.