YAŞLANMANIN KAÇINILMAZ SONUÇLARINDAN BİRİ OLARAK KABUL EDİLEN KİREÇLENMEYİ OLUŞTURAN YAŞLILIK DIŞINDA PEK ÇOK FAKTÖR VAR ASLINDA. HASTALIĞIN TEDAVİSİNDE ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİNİ VURGULAYAN MEDICANA ÇAMLICA HASTANESİ ORTOPEDİ UZMANI OP. DR. İBRAHİM TAVUKÇUOĞLU, KİREÇLENME HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLERİ YAZDI.
Kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, diz ekleminde sıkça ortaya çıkan kronik bir hastalık. İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı artan bu hastalık kadınlarda daha sık görülüyor. Osteoartrit, eklem kıkırdağının yapısının bozulmasına, aşınmasına, incelmesine, hatta kaybına bile neden olabiliyor. Osteoartrit; sebebi belli olmayan (primer) ve herhangi bir nedene bağlı olarak gelişen (sekonder) osteoartrit olarak ikiye ayrılıyor. Primer osteoartritte genetik faktörlerin yanı sıra şeker hastalığı ve gut hastalığı kolaylaştırıcı faktörler olarak sayılıyor. Sekonder osteoartrit nedenleri arasında biyomekanik aks ve eksen kusurları, eklem deformiteleri, kan hastalıkları (hemofili, hemoglobinopatiler), uzun süreli kortizon kullanımı, iltihabi eklem hastalıkları ve eklemin aşırı kullanımı gibi nedenler sayılabiliyor.Osteoartrit, kemikte büyümeler ve eklem kenarında çıkıntılar yapabiliyor. Bunlar en sık ellerde, ayak birinci parmakta, bel ve boyun omurgasında görülüyor. Büyük eklemlerden ise en sık kalça ve diz eklemini tutuyor. Çatlak ve yarıklar oluşurYakın zamana kadar osteoartrit, yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu olarak gelişen ve temel oluşum mekanizmasının aşınma ve yırtılma olduğu öne sürülen dejeneratif bir hastalık olarak değerlendirilmekteyken, günümüzde birçok biyokimyasal ve mekanik etkenlerle tetiklenen yıkım ve onarımın bir arada bulunduğu mekanik olarak aktif, dinamik bir süreç olarak düşünülmektedir. Diz kapağı kemiği ve çevresinde oluşan sorunlar, diz artrozunun en önemli nedenlerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bunların yanı sıra, şişmanlık, dizin aşırı kullanılması gibi nedenler de diz artrozuna yol açan etkenler arasında yer alıyor. Bütün bu faktörler bir araya gelince dizin kıkırdak yapısında aşınma incelme ve azalma meydana gelir. Hastalık ilerledikçe eklem yüzeyinde etkilenen kıkırdak alan genişler, üzerinde çatlaklar ve yarıklar oluşur ve hatta bu çatlaklar kıkırdak dokusu altında bulunan kemik dokuya kadar uzanabilir. Çatlak ve yarıkların genişlemesi kıkırdak yüzeyinde yırtılmalara neden olur ve eklem içinde dolaşan serbest kıkırdak parçaları oluşur. Kırıklara neden olabilirOsteoartritte eklem kıkırdağının gittikçe azalmasına yol açan mekanizma tam olarak bilinmemesine rağmen, bu süreç kıkırdak hasarı, kıkırdak hücrelerinin artan cevabı ve kıkırdak hücrelerinin baskılanan cevabı olmak üzere üç aşamada izlenir. İlk dönemde kıkırdak hasarı ile kıkırdak içine fazlaca su çekerek şişer, böylece kıkırdağın zedelenmesi daha da kolaylaşır. Hasarın ortadan kaldırılması için kıkırdak hücreleri çoğalıp kıkırdak matrix üretirler. Bu arada aşırı yapımı dengelemek için bu olayı engelleyecek enzimler de ortama gelir. Bu çoğalan yeni hücreler olgun kıkırdak matrixi yerine daha dayanıksız bir kıkırdak matrix oluştururlar. Üçüncü dönemde ise yıpranan kıkırdak dokusunu sağlamlaştırma ve restore etme çalışmaları yetersiz kalır. Bu dönemde dramatik olarak yapım azalır ve ilerleyici hızlı kıkırdak kaybı başlar. Son evre : Kesin çözüm AmeliyatTedavi, dizin hastalıktan ne oranda etkilendiğine, ağrıların şiddetine ve hastanın günlük yaşamında ne tür olumsuz değişikliklere yol açtığına bakılarak planlanıyor. Hastalığın erken evresinde ; fazla kilolardan kurtulmalı , çömelerek veya dizlerinin üzerine bastırarak iş yapmamalıİkinci evrede ; Antiromatizmal ilaçlar , diz bölgesi adelelerini güçlendirecek egzersizler , fizik tedavi Üçüncü evrede ; Dejeneratif eklem kıkırdaklarını ve menisküs yırtıklarını temizlemek için Artroskopik girişimler, diz içerisine ilaç enjeksiyonları yapılabiliyor.Hastalığın son evresinde ; kıkırdak harabiyeti ileri derecede olduğundan kesin çözüm Artroplasti denilen diz eklemi protezidir. Bu şekilde eklem yüzeyleri suni protezlerle değiştiriliyor ve ağrısız, fonksiyonel bir eklem oluşması sağlanıyor. Bunlara dikkat!
Kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, diz ekleminde sıkça ortaya çıkan kronik bir hastalık. İlerleyen yaşla birlikte görülme sıklığı artan bu hastalık kadınlarda daha sık görülüyor. Osteoartrit, eklem kıkırdağının yapısının bozulmasına, aşınmasına, incelmesine, hatta kaybına bile neden olabiliyor. Osteoartrit; sebebi belli olmayan (primer) ve herhangi bir nedene bağlı olarak gelişen (sekonder) osteoartrit olarak ikiye ayrılıyor. Primer osteoartritte genetik faktörlerin yanı sıra şeker hastalığı ve gut hastalığı kolaylaştırıcı faktörler olarak sayılıyor. Sekonder osteoartrit nedenleri arasında biyomekanik aks ve eksen kusurları, eklem deformiteleri, kan hastalıkları (hemofili, hemoglobinopatiler), uzun süreli kortizon kullanımı, iltihabi eklem hastalıkları ve eklemin aşırı kullanımı gibi nedenler sayılabiliyor.Osteoartrit, kemikte büyümeler ve eklem kenarında çıkıntılar yapabiliyor. Bunlar en sık ellerde, ayak birinci parmakta, bel ve boyun omurgasında görülüyor. Büyük eklemlerden ise en sık kalça ve diz eklemini tutuyor. Çatlak ve yarıklar oluşurYakın zamana kadar osteoartrit, yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu olarak gelişen ve temel oluşum mekanizmasının aşınma ve yırtılma olduğu öne sürülen dejeneratif bir hastalık olarak değerlendirilmekteyken, günümüzde birçok biyokimyasal ve mekanik etkenlerle tetiklenen yıkım ve onarımın bir arada bulunduğu mekanik olarak aktif, dinamik bir süreç olarak düşünülmektedir. Diz kapağı kemiği ve çevresinde oluşan sorunlar, diz artrozunun en önemli nedenlerinden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bunların yanı sıra, şişmanlık, dizin aşırı kullanılması gibi nedenler de diz artrozuna yol açan etkenler arasında yer alıyor. Bütün bu faktörler bir araya gelince dizin kıkırdak yapısında aşınma incelme ve azalma meydana gelir. Hastalık ilerledikçe eklem yüzeyinde etkilenen kıkırdak alan genişler, üzerinde çatlaklar ve yarıklar oluşur ve hatta bu çatlaklar kıkırdak dokusu altında bulunan kemik dokuya kadar uzanabilir. Çatlak ve yarıkların genişlemesi kıkırdak yüzeyinde yırtılmalara neden olur ve eklem içinde dolaşan serbest kıkırdak parçaları oluşur. Kırıklara neden olabilirOsteoartritte eklem kıkırdağının gittikçe azalmasına yol açan mekanizma tam olarak bilinmemesine rağmen, bu süreç kıkırdak hasarı, kıkırdak hücrelerinin artan cevabı ve kıkırdak hücrelerinin baskılanan cevabı olmak üzere üç aşamada izlenir. İlk dönemde kıkırdak hasarı ile kıkırdak içine fazlaca su çekerek şişer, böylece kıkırdağın zedelenmesi daha da kolaylaşır. Hasarın ortadan kaldırılması için kıkırdak hücreleri çoğalıp kıkırdak matrix üretirler. Bu arada aşırı yapımı dengelemek için bu olayı engelleyecek enzimler de ortama gelir. Bu çoğalan yeni hücreler olgun kıkırdak matrixi yerine daha dayanıksız bir kıkırdak matrix oluştururlar. Üçüncü dönemde ise yıpranan kıkırdak dokusunu sağlamlaştırma ve restore etme çalışmaları yetersiz kalır. Bu dönemde dramatik olarak yapım azalır ve ilerleyici hızlı kıkırdak kaybı başlar. Son evre : Kesin çözüm AmeliyatTedavi, dizin hastalıktan ne oranda etkilendiğine, ağrıların şiddetine ve hastanın günlük yaşamında ne tür olumsuz değişikliklere yol açtığına bakılarak planlanıyor. Hastalığın erken evresinde ; fazla kilolardan kurtulmalı , çömelerek veya dizlerinin üzerine bastırarak iş yapmamalıİkinci evrede ; Antiromatizmal ilaçlar , diz bölgesi adelelerini güçlendirecek egzersizler , fizik tedavi Üçüncü evrede ; Dejeneratif eklem kıkırdaklarını ve menisküs yırtıklarını temizlemek için Artroskopik girişimler, diz içerisine ilaç enjeksiyonları yapılabiliyor.Hastalığın son evresinde ; kıkırdak harabiyeti ileri derecede olduğundan kesin çözüm Artroplasti denilen diz eklemi protezidir. Bu şekilde eklem yüzeyleri suni protezlerle değiştiriliyor ve ağrısız, fonksiyonel bir eklem oluşması sağlanıyor. Bunlara dikkat!
|
Yorum Yazın