Kentsel dönüşüm mü? Rantsal dönüşüm mü?

GÜNDEM Kentsel dönüşüm mü? Rantsal dönüşüm mü? Kentsel dönüşümün, geçtiğimiz günlerde Başbakan Erdoğan'ın da katıldığı görkemli bir törenle bütün ülkede resmen başladığı ilan edildi. Peki kentsel dönüşüm hakkında ne biliyoruz? Dönüşüm neleri getirecek, neleri götürecek? Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi tarafından yapılan açıklamada Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi hakkındaki kanunun, Anayasaya ve insan haklarına aykırı olduğu belirtilerek, "Kanun, şehircilik ve planlama ilkelerini, toplumsal eşitlik ve adalet ilkelerini, demokratik hukuk devleti ilkelerini ihlal etmektedir." ifadelerine yer verildi. SAĞLAM BİNALARIN DA YERİ SAĞLAM DEĞİL Açıklamada tek söz sahibi kurumun Çevre ve Şehircilik Bakanalığı'nın olacağı vurgulanarak, "Bu yasaya göre, herhangi bir yapı sağlam ve depreme dayanıklı olduğu halde, idarenin uyguladığı ya da bir firmaya ihale ettiği projenin çıkarı için yıkılabilir. Bakanlığın riskli olduğuna karar verdiği bölgede yer alan risksiz ve hatta yeni inşa edilmiş binalar, “uygulama bütünlüğü” gerekçesi ile yıktırılabilecek." denildi. REZERV YAPI ALANI NEDİR? Kanunun eleştirilen bir diğer noktası ise "Rezerv yapı alanı" maddesi. Açıklamada Rezerv yapı alanı olarak gösterilen yerlere, evlerinden zorla tahliye edilen yoksul insanların yerleştirileceği vurgulandı. Söz konusu alanlar için, "Şehrin çok dışında bir ücradadır .Yerellik ilkesi terk edilmekte ve Belediyelerin yetkileri kısıtlanmaktadır." denildi. İTİRAZ ETME HAKKINIZ YOK Kanunun 9. maddesinde "Uygulanamayacak mevzuat" başlığı adı altında, "Bu kanunun uygulanmasını engelleyici hükümleri ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz." denilerek hak sahiplerinin söz konusu yıkım ve tahliyelere itiraz etme yollarının açıkça kapatıldığı görülüyor. Açıklamada bu maddeye de değinilerek: "Halkın, mülkiyet hakkı ,barınma hakkı, kent hakkı, idarenin yanlış uygulamalarını yasal yollardan engelleme hakkı elinden alınıyor." denildi. DİRENENE CEZA KAPIDA Açıklamaya göre, evini tahliye etmek istemeyenleri ise cezanın yanı sıra başka yaptırımlar da bekliyor. Buna göre tahliyeye direnenlerin elektiriği, suyu ve doğalgazı kesilecek. Aynı zamanda boşaltma ve yıkım masrafları da kendilerinden tahsil edilecek. ANLAŞANLAR DA FAZLA SEVİNMESİN Açıklamada, "Yıkılan mahallelerde yükselecek lüks daireleri, yöre halkı satın alabilecek mi? Yüksek aidatını ödeyebilecek mi? Yoksa o dairelerin sahipleri çoktan belli mi? Yoksa bütün bir mahalle halkı rezerv alanlarına mı gönderilecek ?" denilerek anlaşan kişileri de bir belirsizliğin beklediği ifade ediliyor. DEPREM VERGİLERİ NEREDE? Açıklama şöyle sürüyor: "Evi yıkılan mülk sahibine sadece enkaz bedeli verilecek. Değer tespiti mevcut arazi bedeli üzerinden, borçlandırma yeni arazi bedeli üzerinden yapılacak Aradaki fark haksız kazanç olarak müteahhitlere kalacak.Dönüşümün bütün maliyeti halktan tahsil edilecek.Peki deprem vergileri nerede?"